ĐÔI MẮT SÓC TRĂNG

CA SĨ DIỆU THANH

Sáng nay tình cờ đọc một tin đăng trong điện thư của Hội Ái Hữu Học Sinh trường cũ, khiến tôi tỉnh ngủ dù chỉ qua một hàng chữ đơn giản gọn gàng. Đó là tin ca sĩ Diệu Thanh vẫn còn khỏe mạnh và hiện sinh sống ở Cam Pu Chia. Đúng là một tin vui. Thiệt tình tôi rất vui.

Tôi năm nay hình như đã già, mà hình như gì nữa, nếu tính với tuổi nầy thì già lắm rồi, già ngắt già ngơ, già khú đế. Tưởng đời sống qua đã tan như một giấc mộng lớn, nhưng có vài chuyện nhỏ xíu nhưng làm sao mà quên cho được, như chuyện cặp mắt mơ hồ huyền hoặc của cô bé học trò nầy. Chuyện đã trên năm mươi năm rồi nhưng vẫn còn nhớ như in. Năm đó tôi mới vừa ra trường còn trẻ lắm. Mỗi khi vô lớp học mới, tôi thường có thói quen lướt qua danh sách lớp để coi tên từng học sinh, hầu đoán coi cha mẹ các cháu có ước vọng gì khi đặt tên cho con. Mỗi địa phương đều có khuynh hướng đặt tên. Cô học trò lớp Đệ Tứ tôi mới đến năm đó (1964) có cái tên lạ thiệt là lạ, viết thì như tiếng Pháp nhưng không phải, đó là tiếng Miên. Tôi người Bình Dương nên quen thuộc các tên tuổi bạn bè trên đó, phần lớn là tên người Việt, một số ít là tên người Tàu, tôi còn đoán được chút ít, lần nầy thì chịu thua vì cái tên lạ. Cô bé có tên là Lý Thị Soriane. Vì tên nầy đặc biệt lạ nên dễ nhớ khó quên.

Quả tình như vậy, tôi không làm sao quên được cô học trò bé bỏng hiền lành của trung học Hoàng Diệu Sóc Trăng ngày xưa. Soriane ngồi thu mình im lặng, khép nép, chìm lĩm ở giữa lớp, tánh tình ngoan ngoãn, cũng giống như các bài làm trung bình, nhan sắc cũng trung bình, nghĩa là không có gì nổi bật. Thiệt là không có gì nổi bật không? Không phải vậy, điều nhận xét nầy của tôi sai rồi. Phải rồi, cặp mắt của Lý Thị Soriane không hề giống bất kỳ cặp mắt nào mà tôi đã từng gặp qua. Cô bé có cặp mắt đen tuyền lạ lùng, vừa ngây thơ, vừa trong sáng, ánh mắt vừa mông lung, huyền ảo. Mỗi lần trên bục giảng tôi nhìn xuống, bắt gặp ánh mắt nầy, tôi như bị lạc vào một khu rừng hoang ma quái hoặc biển cả sóng nước mênh mang chập chùng, không biết đâu là bến là bờ, đâm luống cuống tìm một lối ra, phải vội nhìn sang nơi khác.

Trường Hoàng Diệu thường tổ chức các buổi sinh hoạt văn nghệ học trò và mỗi buổi hát hò như vậy thì Lý Thị Soriane đều góp mặt. Giọng hát của em cũng giống như cặp mắt, êm ái, dịu dàng và huyền hoặc. Học lực thì trung bình nhưng hát hò thì không thua bạn bè nào trong trường. Thực ra thì tôi không rành về âm nhạc nên không dám phán đoán và nhận xét hay dở, hơn kém như thế nào. Cho đến một ngày thì Lý Thị Soriane đến gặp riêng tôi và cho biết là nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông tình cờ khám phá ra giọng hát của em và muốn đưa em về Sài Gòn để đào tạo thành ca sĩ chủ lực cho công ty dĩa nhạc Continental của ông như ca sĩ Thanh Tuyền cũng vừa được đưa về từ Đà Lạt. Em có trình bày cho tôi biết, gia cảnh khó khăn nếu về Sài Gòn và bỡ ngỡ với cuộc sống mới nầy. Nghe xong không kịp suy nghĩ gì hết, tôi mừng quá và khuyến khích em nên tận dụng cơ hội hiếm có nầy. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông rất nổi tiếng, có thế lực lớn trong nghành văn nghệ, có thể giúp em thành danh, thay đổi hoàn cảnh sống tốt hơn…

Từ đó, trường Hoàng Diệu không còn cô học sinh bé bỏng ngây thơ Lý Thị Soriane ngày ngày ôm cặp sách đi học qua những con đường đầy hoa phượng đỏ mà trên đài Truyền Thanh Sài gòn, xuất hiện một ca sĩ mới có tên là Diệu Thanh, hát xen lẫn với các ca sĩ Thanh Tuyền, Lệ Thanh… Tôi sung sướng và rất hãnh diện khi thấy tên tuổi Diệu Thanh xuất hiện trên các báo, các đài. Cho đến một ngày, bỗng dưng không thấy Diệu Thanh xuất hiện như thường lệ mà được thay thế tên mới là Trúc Thanh. Nhưng chuyện thay đổi danh hiệu để ca hát nầy cho thuận lợi cũng không được lâu bền. Một buổi sáng nào đó năm 1967 Diệu Thanh trở về Hoàng Diệu gặp tôi tại lớp với bộ đồ bà ba đen quen thuộc, vẫn với cặp mắt đen ngơ ngác, dịu dàng thăm hỏi người thầy giáo cũ năm xưa và cho biết em quyết định rời xa ánh đèn sân khấu, rời xa Sài Gòn muôn màu, trở về tiếp tục cuộc sống yên bình ở Sóc Trăng. Tôi hấp tấp hỏi lý do tại sao và em không trả lời, nói sang chuyện khác. Có lẽ đó câu hỏi khó tôi dặt ra cho em, chuyện phải quyết định cho cả đời, làm sao mà nói ra cho được. Tôi lờ mờ hiểu và thông cảm. Lý Thị Soriane vẫn là cô bé học trò Hoàng Diệu Sóc Trăng trong sáng ngây thơ. Đúng hay sai, khôn hay dại, tôi làm sao biết được. Nhưng có điều tôi chắc chắn là cả đời, khi nhắc tới em là tôi không bao giờ quên được và luôn luôn quí trọng thương mến. Tôi cũng biết rõ, tánh tình Soriane hiền lành, thụ động, an phận, làm sao chen lấn nổi trong cái không khí sôi động văn nghệ ồn ào, trong cuộc sống bon chen đất Sài Gòn đầy cát bụi. Cô học trò bé bỏng ngây thơ, trong sáng yếu ớt đáng thương của tôi.

Lý Thị Soriane ơi, không phải chỉ có em thất bại trong cuộc sống đâu, mà ở tận phương trời xa lạnh lẽo nầy, thầy cũng đâu có hơn gì em. Ước gì có cuộn chỉ thần, thầy trò mình quay lại chuyện ngày xưa năm mươi năm trước Hoàng Diệu của mình với lớp học, với những gốc cồng xanh mướt, với thầy với bạn, thì sung sướng biết bao nhiêu. Hình như cuộc sống dưới mái trường hạnh phúc vui tươi ấm áp hơn là cuộc sống tranh giành hơn thua đầy bão táp nắng gió ngoài đời, phải không vậy Soriane?

Phải lâu thiệt là lâu, thầy mới thấy được đìều đó. Nhưng khi thấy được thì đã trễ muộn lắm rồi. Trễ lắm rồi. Trễ thiệt rồi… Đời sống có những bước đi với biến động của nó và thời gian quả thật vô tình!


VÕ KỲ ĐIỀN

(gs Võ Tấn Phước, 13 avril