Thành
phố của người Maya đã từng sinh sống
|
TPO
- Người Maya đã sống ở Trung Mỹ và bán đảo Yucatán từ ít nhất năm 1800 trước
Công nguyên và phát triển mạnh mẽ trong khu vực trong hàng nghìn năm. Theo rất
nhiều nghiên cứu, nền văn minh Maya sụp đổ trong khoảng thời gian từ năm 800 đến
năm 1000 sau Công nguyên. Nhưng câu chuyện về sự sụp đổ của nền văn minh Maya
thực tế phức tạp hơn nhiều.
Ngày
nay người Maya vẫn còn ở đây
Người
Maya vẫn còn ở đây cho đến ngày nay. Lisa Lucero, giáo sư nhân chủng học và
nghiên cứu thời trung cổ tại Đại học Illinois ở Urbana-Champaign, Mỹ cho biết:
“Đó là hệ thống chính trị Maya sụp đổ, chứ không phải xã hội của người Maya.
Hơn 7 triệu người Maya sống ngày nay ở Trung Mỹ và hơn thế nữa chứng thực điều
này."
Người
Maya cổ đại không có một nhà lãnh đạo trung tâm, giống như một hoàng đế ở La Mã
cổ đại, và không được thống nhất thành một nhà nước duy nhất. Thay vào đó, nền
văn minh Maya cổ đại bao gồm nhiều bang nhỏ, mỗi bang tập trung xung quanh một
thành phố.
Mặc
dù các thành phố này có những điểm tương đồng về văn hóa và tôn giáo, nhưng mỗi
thành phố đều có những nhà lãnh đạo địa phương của riêng mình, một số có quyền
lực hơn những thành phố khác.
Không
có sự sụp đổ duy nhất cho các chính thể này; thay vào đó, một số thành phố của
Maya đã thăng trầm vào những thời điểm khác nhau, một số trong khoảng thời gian
800 đến 1000, và một số sau đó, theo các học giả.
Chẳng
hạn, trong khi các khu vực ở miền nam Mesoamerica, chẳng hạn như Tikal ở nơi
ngày nay là Guatemala, suy giảm trong thế kỷ thứ tám và thứ chín do các vấn đề
môi trường và bất ổn chính trị, dân số tăng ở các khu vực khác.
"Sự
sụp đổ không phải là một thuật ngữ nên được áp dụng phổ biến cho người Maya.
Khu vực Maya rộng lớn, với nhiều chính thể và môi trường, và nhiều ngôn ngữ đã
được sử dụng trong gia đình Maya," Marilyn Masson, giáo sư và chủ nhiệm bộ
môn nhân chủng học tại Đại học Albany, Đại học Bang New York , Mỹ cho biết.
Masson
cho biết thêm: “Người Mayapan có các lãnh chúa, linh mục, hàng trăm cuốn sách
chữ tượng hình tôn giáo, thiên văn học phức tạp và đền thờ các vị thần. Phần lớn
những gì chúng ta biết về tôn giáo Maya trước đây đến từ những cuốn sách được
viết vào thời của người Maya và từ những quần thể hậu duệ đã gặp gỡ và sống sót
sau khi tiếp xúc với châu Âu."
Trong
khi Mayapán từ chối trước khi tiếp xúc với châu Âu, một phần do chiến tranh, một
địa điểm khác trên Bán đảo Yucatán có tên là Ti'ho đang phát triển vào thời điểm
người châu Âu đến, Masson cho biết.
Các
quốc gia Maya vẫn tiếp tục tồn tại ngay cả sau khi khu vực này bị tàn phá bởi
chiến tranh và dịch bệnh do các cuộc chinh phục của người châu Âu ở Trung Mỹ.
Mặc
dù các thành phố và tiểu bang cổ điển của Maya đã sụp đổ, và văn hóa đã biến đổi,
nhưng các hậu duệ của người Maya vẫn tồn tại ở đây.
Tại
sao nền văn minh Maya suy tàn?
Sự
kết hợp của các vấn đề chính trị và môi trường thường được cho là nguyên nhân dẫn
đến sự suy tàn của các thành phố Maya.
Lucero
cho biết: “Phân tích các speleothems, hoặc cấu trúc đá trong các hang động như
nhũ đá và măng đá, cho thấy một số đợt hạn hán nghiêm trọng kéo dài nhiều năm xảy
ra từ năm 800 đến năm 930 ở khu vực phía nam Mesoamerica. Và vì các vị vua quyền
lực nhất của Maya dựa vào các hồ chứa nước đô thị để thu hút nông dân / thần
dân trong mùa khô hàng năm để tiếp cận với nước uống sạch, lượng mưa giảm đồng
nghĩa với việc mực nước giảm, mùa màng thất bát và các vị vua mất quyền lực.
Hơn nữa, lượng mưa ngày càng giảm càng làm trầm trọng thêm bất kỳ vấn đề nào mà
các vị vua đang gặp phải.
Thực
tế là những người cai trị Maya thường liên kết quyền lực của họ với các vị thần
đã tạo ra nhiều vấn đề chính trị hơn. Justine Shaw, giáo sư nhân chủng học tại
Đại học Redwoods, cho biết những vấn đề mà người Maya phải chịu đựng do hạn hán
khiến người dân mất lòng tin vào những người cai trị của họ, không chỉ là mất
lòng tin vào chính phủ khi những người cai trị của bạn bị ràng buộc chặt chẽ với
các vị thần. Hạn hán, kết hợp với bất ổn chính trị, cũng sẽ làm gián đoạn nông
nghiệp, việc duy trì hệ thống trữ nước và dẫn đến việc những người cai trị Maya
lãng phí tài nguyên vào chiến tranh.
Sau
khi nhà nước Maya cuối cùng bị người Tây Ban Nha chinh phục vào năm 1697, người
Maya tiếp tục chịu đựng sự phân biệt đối xử và đôi khi nổi dậy chống lại Tây
Ban Nha và các chính phủ nắm quyền sau khi chế độ thực dân Tây Ban Nha chấm dứt
vào năm 1821.
Hà Thu/Theo Live Science
Thị trấn kỳ lạ nơi có 2.000 người sống
Nhắc đến đất nước Australia, người ta thường nghĩ ngay đến nhà hát con sò Sydney hay vịnh biển Whitehaven. Tuy nhiên, có một địa điểm du lịch thú vị không kém là một thị trấn nằm hoàn toàn dưới lòng đất ở phía nam nước này.
Đây là thị trấn Coober Pedy, xuất hiện vào những năm 1916, rất nổi tiếng về khai thác mỏ. Nhiệt độ ở bóng râm ở đây lên đến gần 40 độ C và sự khan hiếm nguồn nước là những yếu tố khiến người dân Coober Pedy xây dựng thị trấn này.
Thị trấn Coober Pedy có 2.000 người sinh sống và mọi hoạt động của cư dân ở đây, từ ăn, uống, ngủ, nghỉ, đi nhà thờ, nhà sách, quán bar... đều diễn ra dưới lòng đất.
Thị trấn Coober Pedy tại Nam Úc (Nguồn: The Big Bus tour and travel guide/South Ausstralia)
Vốn có khí hậu khô nóng cùng với nguồn nước cách khá xa - khoảng 24km, thị trấn này phải đối mặt với tình trạng thiếu nước, vạn vật khó sinh sôi nảy nở. Vậy nên, nếu có cơ hội ghé thăm Coober Pedy, du khách hãy chú ý tiết kiệm nước nhất có thể nhé!
Khung cảnh cằn cỗi xung quanh Coober Pedy. Nguồn: Reuters
Biển báo mọi người bảo tồn nguồn nước ở Coober Pedy.. Nguồn: Mark Kolbe/Getty Images
Coober Pedy nổi tiếng với hoạt động khai thác mỏ, nhất là đá sắc màu, do thị trấn này đã từng được bao phủ bởi một đại dương. Sau khi nước rút đi, khoáng chất từ đáy biển đã lấp đầy các vết nứt trên trái đất và tạo nên màu sắc sặc sỡ cho đá.
Đá sắc màu tại Coober Pedy. Nguồn: Wikimedia Commons
Đá opal quý hiếm ở Coober Pedy, Úc. Nguồn: Dmitry Chulov/Shutterstock
Theo Hội đồng quận Coober Pedy, có đến 80% dân số đã làm nhà bên trong sa thạch. Sự khác biệt duy nhất giữa những ngôi nhà "bình thường" và những ngôi nhà ở Coober Pedy là những ngôi nhà này không được tiếp cận với ánh sáng mặt trời.
Nhà dưới lòng đất tại thị trấn Coober Pedy (Nguồn: CNET)
Du khách có thể đến Coober Pedy để được trải nghiệm cuộc sống dưới lòng đất với những điều kiện sinh hoạt tiện nghi và ấm cúng. Faye's Underground Home là một địa điểm nghỉ dưỡng mà du khách khó thể bỏ qua khi đặt chân đến Coober Pedy
Phòng ngủ tại Faye's Underground Home. Nguồn: Tripadvisor
Bể bơi tại Faye's Underground Home. Nguồn: Tripadvisor
Không chỉ vậy, Coober Pedy còn cung cấp rất nhiều dịch vụ du lịch thú vị cho du khách. Nhà thờ nằm dưới bề mặt trái đất khoảng 17 mét, tiệm sách lưu giữ lịch sử của Coober Pedy hay khách sạn Desert Cave hiện đại chắc chắn sẽ nằm trong danh sách những nơi cần đến của du khách.
Nhà thờ tại thị trấn Coober Pedy.(Nguồn: ChameleonsEye/Shutterstock/Tripadvisor/Serbia.com)
Nhà sách dưới lòng đất tại Coober Pedy (Nguồn: Eric-Paul-Pierre PASQUIER/Gamma-Rapho/Getty Images/ABC)
Đặc biệt, mọi lối đi khách sạn Desert Cave đều được thắp sáng bởi ánh đèn mờ ảo, vừa bí ẩn vừa gây thích thú, tò mò. Đến với Desert Cave, du khách có thể trải nghiệm mọi hoạt động giải trí, từ quán bar, bể bơi, nhà hàng cho đến phòng trò chơi và quầy lưu niệm.
Phía ngoài khách sạn Desert Cave. Nguồn: Uniq Hotels
Phòng trò chơi của khách sạn Desert Cave Nguồn: Parks and Leisure Australia
Nhà hàng Umbertó tại khách sạn Desert Cave. Nguồn: Tripadvisor
Bể bơi tại khách sạn Desert Cave. Nguồn: Tripadvisor
Du khách mua đá sắc màu tại quầy lưu niệm của khách sạn Desert Cave. Nguồn: Coober Pedy
Được mệnh danh là “thủ đô đá sắc màu của thế giới”, Coober Pedy là một thị trấn lâu đời nằm tại miền Nam Australia, cách thủ đô Canberra khoảng 1.600km. Biệt danh này xuất phát từ thuật ngữ “cái hố của người da trắng” trong ngôn ngữ thổ dân Úc.
Đỗ Quyên
hoàn toàn dưới lòng đất.