Hai nhiếp ảnh gia người Áo WiIhelm Burger và Michael Moser đã ảnh về đất nước - con người Nhật Bản những năm 1860 - 1870. Hiện một số bản in phóng to của các bức ảnh phục chế này được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Minato, Tokyo.
XE ĐẠP LÀ
CÁI CHẾT TỪ TỪ CỦA HÀNH TINH
Giám đốc
điều hành Ngân hàng Euro Exim khiến các nhà kinh tế suy nghĩ rất nhiều khi ông
nói:
′′ Người đi xe đạp là thảm họa cho nền kinh tế đất nước: anh ta không mua ô tô và không vay tiền để mua. Anh ta không trả tiền cho các hợp đồng bảo hiểm. Anh ta không mua nhiên liệu, không trả tiền cho bảo dưỡng và sửa chữa xe cần thiết. Anh ta không sử dụng bãi đậu xe trả tiền. Anh ta không gây ra tai nạn nghiêm trọng. Anh ta không yêu cầu nhiều đường cao tốc nhiều làn. Anh ta không bị béo phì.
Người khỏe mạnh không cần thiết cũng chẳng mang lại lợi ích gì cho nền kinh tế. Họ không mua thuốc, không đến bệnh viện hay gặp bác sĩ. Họ không đóng góp thêm gì cho GDP của đất nước.
Ngược lại, mỗi cửa hàng McDonald's mới đều tạo ra ít nhất 30 việc làm: 10 bác sĩ tim mạch, 10 nha sĩ, 10 chuyên gia dinh dưỡng, và rõ ràng nhất là những người làm việc trong cửa hàng".
Do đó hãy lựa chọn thật kĩ: một người đi xe đạp hay một cửa hàng Mc Donald?
Đáng để suy ngẫm.
Đi bộ còn kinh khủng hơn. Người đi bộ thậm chí còn không mua xe đạp.
Sưu tầm
|
1. INTERNET Được phát triển bởi quân đội Mỹ những năm 1960 nhằm kết nối các máy tính của Bộ Quốc Phòng Mỹ. Đến đầu những năm 1970, mạng nội bộ này của BQP Mỹ được kết nối
với một số các trường đại học và viện nghiên cứu tạo nên mạng đầu tiên mang
tên ARPANET. Đến những năm 1980 thì bắt đầu thương mại hóa và 1990 trở đi thì
bắt đầu phủ kín toàn cầu. 2. ĐIỀU HÒA NHIỆT ĐỘ Chiếc máy điều hòa nhiệt độ đầu tiên được chế tạo bởi kỹ sư người Mỹ Willis H. Carrier năm 1902. Hãng điều hòa Carrier tồn tại cho đến ngày nay và là một nhãn hiệu
nổi tiếng. 3. CHIP CPU MÁY TÍNH Bất kể chiếc máy tính bạn dùng nhãn hiệu gì, sản xuất ở đâu thì “bộ não” CPU của nó chỉ có thể là sản phẩm của Intel hoặc AMD, hai hãng điện tử của Mỹ. 4. ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG Chiếc điện thoại di động cầm tay đầu tiên trên thế giới là chiếc Motorola DynaTAC 800x được chế tạo năm 1983. Khi đó nó có giá 4000 USD và có thể gọi được 30 phút. 5. ĐIỆN THOẠI THÔNG MINH Chiếc Smartphone đầu tiên được hãng IBM chế tạo năm 1992 với tên Simon Personal Communicator, giá 899 USD. Chiếc điện thoại này có màn hình cảm ứng đen trắng, ngoài gọi điện
thoại có thể dùng để nhận gửi email, fax, và nhắn tin. 15 năm sau, iPhone mới ra đời. 6. MÁY BAY Chiếc máy bay đầu tiên bay thành công do anh em nhà Wright chế tạo và thực hiện năm 1903. Chuyến bay có động cơ, điều khiển được và đã bay một đoạn dài 6km. Hai anh em nhà Wright được coi là cha đẻ của ngành hàng không thế giới. 7. BÓNG ĐIỆN Chiếc bóng đèn sợi đốt thương mại đầu tiên được chế tạo bởi Thomas Edison năm 1879. Thú vị ở chỗ sợi đốt dùng trong những chiếc bóng đầu tiên là sợi
tre được phủ các-bon và có khả năng thắp sáng 1200 giờ. 8. TRUYỀN HÌNH VÀ TV MÀU Hệ thống truyền hình màu đầu tiên thiết kế bởi công ty RCA (Radio Corporation of America) bắt đầu phát sóng ngày 17.12.1953. Chiếc TV màu đầu tiên cũng được chế tạo bởi hãng này được xuất ra thị trường năm 1954. 9. MÁY PHOTOCOPY VÀ MÁY IN LASER Đều được phát triển bởi công ty Xerox những năm 1950 và 1970. 10. CÒN NHIỀU SẢN PHẨM KHÁC NỮA Nhưng không thể kể hết ở đây được, thí dụ như : Facebook, Yahoo, Google, Youtube, định vị GPS… Nếu kể tới đây mà bạn vẫn ghét Mỹ ? Bạn có thể cho rằng : - “OK, một ông nông dân sáng đi cày, không dùng internet, không có điện thoại, không biết xài máy tính, tối về không xem TV, nhà không có điện, chỉ thắp đèn dầu, ăn cơm rau muống chấm nước mắm, phủi chân rồi đi ngủ thì xài gì của Mỹ ?”. Xin thưa ổng vẫn xài đồ của người Mỹ. Trước đây các cụ ta chỉ thắp nến và dầu lạc, chiếc đèn dầu xuất
hiện ở VN vào những năm 1920 khi các hãng dầu mỏ trong đó có các hãng Mỹ lần
đầu vào VN. Khi đó, để bán được dầu, họ khuyến mãi và phát không các chiếc
đèn đốt dầu có bóng che gió sáng hơn đèn dầu lạc... Vì thế các đèn này còn có tên gọi là "đèn Huê Kỳ" hay "đèn
Hoa Kỳ". Xài đèn dầu là xài sản phẩm của Mỹ rồi. Sưu Tầm Lời nguyền trên đỉnh đèo Rù Rì Tôi khom người xuống. Chiếc xe đạp đổ đèo mỗi lúc một nhanh.
Đường vắng. Đến gần khúc quẹo đầu tiên, tôi đạp nhẹ chân thắng phía sau, vừa đủ
để bẻ một vòng cua thật hách. Xe tiếp tục đổ nhanh, đợi gần đến miếu, tay bóp
thắng trước, chân đạp thắng sau, nghe phựt, rồi phựt, bóp mạnh thắng tay, gót
chân phải đè xuống thắng chân phía sau. Tất cả đều nhẹ hều, chiếc xe như một
mũi tên bắn, cứ lao nhanh về phía trước, tôi gập người xuống đến mức tối đa, lạng
xe qua khúc quành, chiếc xe vượt khỏi tầm kiểm soát của tôi, lao thẳng giữa hai
bệ chắn, mũi tên đã đạt tốc độ tối đa, vút về phía trước. Bên dưới là thung
lũng đen ngòm. Tôi bay, bay, bay... từ trên cao độ gần 50 mét, so với mặt đường
bên dưới chân đèo. Tôi nhắm mắt, hét lớn. Vùng dậy... Cả người vã mồ hôi… Giấc mơ trở đi trở lại nhiều lần, làm cho tôi, dù cố gắng
quên đi lời nguyền, nhưng không thể nào thoát khỏi. Vâng, đó là một lời nguyền
hết sức cay độc, từ xa xưa lắm, đã được ông Cố tôi đích thân chôn xuống trên đỉnh
đèo Rù Rì. ***** Ba Má tôi quyết định đưa gia đình về sống tại một vùng thôn
quê hẻo lánh này từ đầu năm 1970. Từ đỉnh đèo Rù Rì, nhìn về hướng đông bắc, một
eo biển nhỏ hiện giữa những đồi núi chập chùng. Eo biển đó là eo biển Lương
Sơn, trên đường ra Ninh Hòa. Làng quê đó, chính là làng Lương Sơn như mọi người
thường gọi. Đây là một làng nhỏ, cách chân đèo Rù Rì khoảng 3 km và trung tâm
thành phố Nha Trang chừng 12 km. Lưng dựa vào núi, mặt nhìn về hướng biển, nên
dân trong làng sống chủ yếu vào nương rẫy trên núi và tôm cá ngoài biển khơi. Từ lúc hiểu được, tôi đã nghe, đã biết về những tai nạn thảm
khốc trên đèo Rù Rì. Lên 6, 7 tuổi, tôi đã nghe những lời than khóc buồn bã từ
thân nhân của những người mất, bị tai nạn trên vùng đèo này. Lớn lên tí xíu,
tôi đã chính mắt nhìn thấy những thân thể đầy máu, sau những tai nạn nơi đây.
Khi tôi bắt đầu vào Trung học, mỗi ngày dắt xe đạp lên đèo, xổ đèo, những hình ảnh
đó luôn ám ảnh tôi. Tôi lo một, nhưng ba má tôi lo đến mười. Mỗi năm, ít nhất một vụ tai nạn khủng khiếp xảy ra. Ngôi miếu
nhỏ nằm giữa lưng chừng đèo, ở mặt Nam, luôn là nỗi ám ảnh mỗi khi một mình dắt
xe đạp đi qua. Tôi sợ, nên thường đi chung với các bạn. Hoặc khi đạp xe đến tận
chân đèo, nhưng chưa thấy ai, thế là ngồi chờ. Chờ có người nào đó cùng dắt xe
lên đèo. Năm 1983, số tai nạn quá nhiều, mà hai tai nạn thảm khốc, một vào giữa
năm, xảy ra ngay miếu thờ, và một vào cuối năm, những ngày cận tết, bên kia dốc
đèo, tại hướng ngã ba: một đường lên Thành, và đường hướng kia về Nha Trang.
Tai nạn này, đã cướp đi mất một người bạn mà tôi quen biết, học trên tôi một lớp.
Có lẽ, nhiều tai nạn quá khủng khiếp xảy ra liên tiếp, và chúng tôi cũng đã
khôn lớn, Ba tôi, quyết định kể một chuyện hệ trọng mà ông giấu từ lâu. Câu
chuyện đó liên quan đến ông Cố tôi và lời nguyền cay độc ngày xưa ấy. ***** Ba tôi kể rằng, vào những năm đầu 1900’s, người Pháp mở đường
xá từ miền Nam ra tận miền Trung. Mở ra rộng hơn, tạo cho môt vóc dáng mới cho
quốc lộ 1. Ông Cố tôi, là một người nhà quê, giỏi chữ nho từ nhỏ, nhưng thi nhiều
lần không đỗ nên ông chỉ làm một ông giáo làng. Nhưng điều ngạc nhiên là không
biết ông học từ đâu, mà có thể đọc và hiểu được ít nhiều tiếng Pháp. Và khi người
Pháp vừa ép buộc, vừa tuyển mộ khắp nơi để mở đường, vì kinh tế gia đình, ông cố
tôi quyết định gác nghề dạy học, và tham gia đoàn người đi mở đường này. Thông
thạo chữ nho, và hiểu ít nhiều tiếng Pháp, ông được giao cho việc phụ sổ sách.
Dần dần, tạo được tín nhiệm với viên sĩ quan Pháp đứng đầu công trình này, ông
được giao phó nhiều công việc quan trọng hơn. Cuối cùng, ông được trọng dụng
như là một người giúp việc gần gũi và tín cẩn. Từ thành Diên Khánh, đường được mở rộng xuống Nha Trang. Rồi
từ Nha Trang ra Ninh Hòa. Nỗi vất vả của những người mở đường này là đoạn đèo
Rù Rì. Đường dốc quanh co. Không ít người đã bỏ mình ở đó. Một hôm, trong lúc
đang đào đất, những người phu đã phát hiện một hầm lớn bên chân đèo phía Bắc.
Khi ông Cố tôi đến, người ta phát hiện trong hầm này có nhiều lọ cổ. Trong đó
có 1 cái lọ lớn và 13 cái lọ nhỏ hơn. Tất cả đều làm bằng sành. Cái lọ lớn, cao
hơn nửa mét, màu xanh lá cây đậm, dạng như cái trống, chính giữa phình, hai đầu
hơi nhỏ lại. Trên mặt lọ, có cái nắp đậy kín, không một khe hở. Với kích cỡ và
hình dáng này, khi tôi còn nhỏ, nghe mọi người gọi là cái “thạp” hay “khạp”.
Xung quanh thân lọ, nửa dưới là những hoa văn, phần trên là những hình thù nửa
thú, nửa người, trông rất kỳ quái. Mười ba cái lọ còn lại, cùng một kích cở,
cao khoảng ba tấc. Dưới chân thật nhỏ, rồi phình ra lớn hơn khi lên cao. Chỗ
phình cao nhất khoảng hai phần ba từ chân lọ. Phần trên cùng hơi túm lại, nhưng
vẫn lớn hơn phần đáy. Lọ không có hình thù quái gở, nhưng ngược lại là một màu
đỏ sẫm, trên khắc những hoa văn tỉ mỉ. Tất cả đều có nắp đậy và dán kín. Không
ai biết bên trong lọ có gì. Ông Cố tôi cho trình lên viên sĩ quan người Pháp.
Lúc đó, viên quan này đang trên đường từ Phan Thiết ra. Ba ngày sau, vị quan
này mới được dịp chiêm ngưỡng những chiếc lọ cổ quái này. Tối hôm đó, vị sĩ quan cho người mở ra. Có hai người VN được
chứng kiến, người thông dịch và ông Cố tôi. Bắt đầu từ cái lọ nhỏ. Thoạt đầu,
không làm sao mở được cái nắp lọ. Một chất keo đặt biệt đã dán kín, không một
khe hở. Vị quan người Pháp được cố vấn là nên nung nó lên, rồi mới mở, nhưng
cũng không thành công. Sau đó, vì nóng lòng, chiếc lọ bị đập bể trên miệng. Bên
trong chẳng có gì, ngoại trừ một ít tro xam xám. Cái thứ hai cũng thế. Cái thứ
ba cũng thế. Viên sĩ quan Pháp ra hiệu ngừng. Đến lượt chiếc lọ lớn, hai tay cầm
hai đầu, y giơ lên rồi rung nhè nhẹ. Bên trong dường như có tiếng gì khua động,
nhẹ nhàng. Tuy nhiên, cũng không cách nào mở được nắp lọ. Vị quan Pháp cho dừng
tay và sai thủ hạ tìm cách khoan miệng lọ. Khi miệng lọ được mở ra, hai miếng
da dày, màu xám đen, chồng lên nhau, cuốn tròn lại. Ngoài ra không còn một thứ
gì khác. Mọi người đều ngạc nhiên, nhất là vị quan Pháp. Ông cầm lên ngắm nghía
rồi trải hai miếng da thú lên bàn. Mỗi miếng da có chiều dài khoảng gần 1 thước,
chiều ngang khoảng 3 tấc. Khó đoán biết được là da dê hay da trâu. Miếng da thứ
nhất có nhiều hàng chữ nhỏ dọc ngang. Miếng thứ hai, vẽ những hình thù quái gở.
Những hình người nam cụt đầu, những hình người nữ không lành lặn. Đằng sau miếng
da thứ hai như có dấu triện, màu đỏ, và bốn con số viết rời nhau. Tất cả nhìn
nhau, im lặng. Viên quan Pháp hỏi ông Cố tôi về ý nghĩa của hai tấm da này, vì
biết ông Cố tôi thạo chữ nho. Ông Cố tôi lắc đầu. Đó không phải là tuồng chữ
nho. Tuy nhiên, trong ông, bừng lên một ý nghĩ. Đó là chữ của người Chăm Pa. Và
ông trình bày ý nghĩ của mình. Muốn hiểu, phải tìm cho bằng được những người
còn đọc được lối chữ cổ này. Và sau đêm đó, ông Cố tôi xuôi Nam, mang một sứ mệnh
quan trọng trong đời. ***** Những hình nhân kỳ dị không thể là những điềm lành. Biết,
nhưng vẫn phải đi. Tôi và bốn người tùy tùng lên ngựa ngay sáng hôm sau, ngược
về hướng Phan Rang. Một người mang chiếc bao dày trên lưng, bên trong chứa hai
miếng da kỳ dị. Ba người còn lại mang lương thực cho đoàn. Tôi như một người
trưởng nhóm. Đi, nhưng trong lòng không chút hy vọng. Ngay ở ngày thứ hai, một
chuyện lạ đã xảy ra. Người mang hai tấm da đột nhiên ngã quỵ sau khi nghỉ trưa.
Anh ôm bụng, mặt mày tái ngắt. Một hồi sau, anh ngưng thở. Sự việc xảy ra quá
nhanh, mà không ai trong đoàn biết lý do tại sao và phải làm gì. Chúng tôi chôn
anh ta lại, và chiếc bao được giao lại cho một người khác trước khi tiếp tục
lên đường. Chúng tôi đến Phan Rang vào một buổi chiều mưa buồn bã. Mưa rả rích
suốt đêm. Sáng hôm sau, vào chợ, gặng hỏi nhiều người. Hầu như ai cũng lắc đầu,
không hiểu. Có người chỉ cho chúng tôi đi về những khu xa vắng khác, dò tìm.
Chúng tôi đi xa hơn về phía Nam. Lòng vẫn còn mang một chút hy vọng. Qua nhiều
ngày tìm kiếm, hỏi thăm, vô vọng, lại một việc kỳ lạ khác xảy ra. Người mang
hai miếng da đó, bị tiêu chảy. Chúng tôi kiếm những người thầy thuốc trong khu
vực gần đó, vẫn không chữa nổi. Anh ta ra đi mà đôi mắt còn trợn lên một màu trắng
dã. Hai người còn lại, không ai dám mang hai miếng da này. Ba chúng tôi đều
nghĩ, những chuyện xui xẻo, chắc phải đến từ hai miếng da này. Tối hôm đó, cả
ba nhìn chiếc bao đựng hai miếng da mà ngán ngẩm. Ai cũng mang trong lòng những
ý nghĩ riêng tư nhưng không nói ra. Tôi quyết định mang hai miếng da này, dù gì
mình cũng là trưởng đoàn. Tôi khấn vái thiên địa, thánh thần cùng linh hồn những
người đã khuất rằng: chúng tôi chỉ phụng mệnh đi tìm ý nghĩa những gì ghi lại
trên hai miêng da này mà thôi. Chúng tôi không có một ý nghĩ gì xấu cả. Xin
thiên, địa, thánh thần phù hộ cho chúng tôi được bình an, tai qua nạn khỏi, mà
trở về với gia đình. Chúng tôi sẽ cúng tạ trời đất khi an toàn trở về. Vẫn tiếp
tục dò hỏi. Vẫn vô vọng. Lương thực cạn dần. Hy vọng đã lùi xa. Chắc phải quay
về. Về? Làm sao ăn nói với viên sĩ quan? Sáng hôm cuối cùng, trước khi trở về, chúng tôi chậm chạp trở
ra con đường lớn. Bất ngờ, gặp một bà lão, người khô khốc như một thanh củi
đang ngược hướng chúng tôi. Điều ngạc nhiên là khi bà cụ chận chúng tôi lại và
hỏi rằng: có phải chúng tôi từ xa đến và đang đi tìm một cái gì đó phải không?
Tôi thuật lại cho bà cụ nghe đầu đuôi câu chuyện. Bà nhìn cả ba, rồi nhìn tôi kỹ
hơn. Sau đó bảo ba chúng tôi đi theo bà. Bà dẫn chúng tôi qua một đoạn đường
khá xa, dẫn tới một quả đồi nhỏ. Trên đồi là một nóc nhà cũ kỹ và có phần xiêu
vẹo. Chúng tôi được bảo ngồi chờ phía trước sân. Bà lão đi ra sau, thì thầm
chuyện gì đó với ai, khá lâu. Một lúc sau, một người đàn ông già, nhỏ thó, chòm
râu bạc trắng, dài ngang tận bụng đi lên. Ông cụ gọi chúng tôi ra sau, mời
chúng tôi ngồi xuống những hòn đá được kê làm ghế, dưới một tàn cây. Tôi tháo
chiếc bao, lấy hai miếng da ra. Ông cụ nhìn ngang, thất sắc. Một hồi sau, định
thần, ông cụ bắt đầu kể... ***** Tôi cũng không biết chi tiết những dòng chữ nhảy múa này. -
Ông chỉ vào tấm da thứ nhất. Rồi tiếp: Nhưng ý nghĩa của nó và những hình thù
trong tấm da kia, thì tôi hiểu. Bộ tộc chúng tôi khi nhìn vào hình ảnh vẽ trên
miếng da đó, hiểu được người vẽ muốn nói gì. Còn tấm da có viết chữ... Ông lão
như nghẹn lời. Đôi mắt buồn hiu, như muốn khóc. Trời đứng gió. Ai nấy nhễ nhại
mồ hôi. Nhìn xa xa, những đồi cát như bốc lên từng đợt, từng đợt lửa, muốn
thiêu đốt cả một vùng rộng lớn. Ông già đưa tay quệt mồ hôi rồi kể tiếp... Tôi là một đứa trẻ mồ côi. Tôi sống với Thầy tôi, khi còn nhỏ
lắm. Thầy tôi không dạy tôi những chữ cổ này. Ông dạy tôi, thứ chữ mới mà người
ta đang dùng bây giờ. Tôi học được nhiều điều ở thầy, từ việc thờ phượng, cúng
bái, đến việc ăn ở; từ chuyện lịch sử hưng thịnh đến sự suy vong của Chăm Pa
nói chung và của bộ tộc tôi nói riêng. Khi tôi khôn lớn, thầy bảo: nếu một mai
ông mất, hãy đem tất cả gia sản trong cái hòm gỗ mà đốt đi với ông. Tôi cúi đầu
vâng dạ. Tôi cũng không hỏi Thầy là trong đó có chứa đựng những gì. Chúng tôi ngồi im lặng, nhưng cảm nhận được dường như ông già
đang nấc lên theo từng hơi thở. Sau đó vài hôm, Thầy tôi bảo: trong cái hòm gỗ đó, không có
tài sản gì quí giá về tiền bạc, nhưng nó chứa đựng mồ hôi, nước mắt và máu của
dòng họ ông. Đó là những bộ da thú, ghi chép về gia phả của Thầy. Một gia phả đẫm
máu. Họ muốn ông phải trả thù. Nhưng vì biết mình là hậu duệ cuối cùng và không
làm được, nên ông muốn đốt đi những tấm da thú ghi lại những máu và nước mắt ấy. Thầy tôi dạy rằng: hơn hai trăm năm mươi năm trước, giặc
phương Bắc đã đánh vào tận nơi này. Vua của chúng tôi vì thế yếu, đầu hàng và đồng
ý dâng đất để cầu hòa. Trước khi rút lui, nhiều phần thành quách bị đập phá. Những
vị tướng lãnh và thuộc hạ của họ, dù đã qui hàng vẫn bị đưa lên ngọn đầu đài.
Chỉ riêng gia tộc ông có tất cả 14 người bị chém cùng một kiểu, một dao lìa đầu.
Người phương Bắc nói rằng: chém để làm gương! Ngày mà họ bị đưa lên ngọn đầu
đài là một ngày đen tối trong lịch sử Chăm Pa. Sau đó, rất nhiều thanh niên bị
bắt làm nô lệ. Nhiều phụ nữ bị hành hạ, bị bắt đi làm những kẻ hầu. Sử sách người
Chăm Pa có ghi chép, số người bị chết trong trận chiến, bị chém sau khi qui
hàng, bị bắt đi làm nô lệ, không dưới nửa vạn. Tiếng khóc than oán hờn dậy đất. Nước mắt ông lão trào ra theo từng lời kể, cùng với mồ hôi,
chảy xuống thành từng dòng. Ba chúng tôi cũng không cầm được nước mắt. Trước khi sứ thần chính thức mang lệnh Vua dâng đất cho giặc
phương Bắc, vị Vua của chúng tôi đã cho người chuẩn bị rất kỹ càng. Vua sai người
viết một lời nguyền trên một tấm da thú. Tấm thứ hai vẽ lại những cảnh chém đầu
mà giặc phương Bắc gây nên cùng những cảnh phụ nữ bị làm nhục, làm nô lệ. Đây
chính là hai miếng da lịch sử mà thầy tôi kể lại vào những ngày cuối đời. Người
viết lời nguyền này là một vị pháp sư nổi tiếng cả nước lúc bấy giờ. Thầy đã dạy rằng: tấm da thú ghi lại lời nguyền được chôn ở một
nơi hẻo lánh. Để xuôi về phương Nam, người ta phải bước qua nó. Vị Vua của
chúng tôi hiểu rằng mình đang trong thế yếu. Trước sau, đất nước này, bá tánh
này cũng sẽ rơi vào tay giặc. Vì thế, lời nguyền chỉ có chủ ý mong người phương
Bắc đối đãi tử tế với bá tánh chúng tôi. Tôi không nhớ chính xác từng chữ. Đại
ý, lời nguyền nói rằng: mai này, khi bất cứ ai vượt qua lời nguyền để xuôi về
Nam, người đó phải có một tấm lòng rộng mở, phải sống tử tế với người khác. Là
dân thường, sau khi bước qua lời nguyền này, mà lòng của họ còn mang những dã
tâm, thì chính bản thân hay người thân sẽ bị bao nhiêu điều xấu xảy ra, có khi
phải bỏ xác nơi đèo heo gió hút này. Là quan, sau khi bước qua lời nguyền, xuôi
về Nam, thì phải có một tấm lòng bao dung, mới mong giữ được hòa thuận trong bá
tánh, mới giảm được máu và nước mắt của dân tình. Nếu làm trái lại, dòng họ hay
bá tánh dưới sự cai quản của người này phải gánh chịu những hậu quả trùng
trùng. Là Vương, sau khi bước qua lời nguyền này để xuôi Nam, lòng Vương phải
như trời biển, thương dân như thương con, đối với kẻ cựu thù như đối với trăm họ
của chính mình, cứu vớt những người cùng khổ bất chấp họ là ai; phải mang lại
cơm no áo ấm cho người người, thì mới mong xã tắc vững bền, giang san mới hưng
thịnh. Ngược lại, là Vương mà lòng dạ hiểm độc, coi bá tánh như ngọn cỏ, xem kẻ
cựu thù như loài thú, trong lòng chỉ nghĩ đến hận thù, thì muôn đời, lời nguyền
vẫn còn đó. Máu của bá tánh không bao giờ ngưng chảy. Máu sẽ chạy dài từ nơi
này đến bất cứ nơi nào mà có dấu chân của người hiểm độc đứng đầu xã tắc đã bước
qua. Và chính gia đình hay hậu duệ của Vương, phải gánh lấy những điều tệ hại
nhất... Trong bá tánh, ai có lỡ tay, đào thấy lời nguyền, phải chôn ngay lại tức
khắc, nếu không, hậu quả sẽ không lường... Sau đó, nhà vua cho làm một buổi lễ tế thần linh. Trong buổi
lễ đó, hai tấm da được đặt vào trong cái lọ lớn. Vị Pháp sư cho rằng: phải có
người theo giữ lời nguyền này, thì lời nguyền mới mãi được linh thiêng. Nhà vua
nghe theo và lựa chọn 13 dũng sĩ dám hy sinh vì bá tánh, sẽ lên giàn thiêu. Nhà
Vua bảo đảm bổng lộc cho gia đình họ đến suốt đời. Hôm đó, trời nóng như thiêu đốt. Đến gần giữa ngọ, khi vị
pháp sư tụng niệm những điều bí ẩn vừa chấm dứt, những hồi trống rền rã gióng
lên, 13 dũng sĩ chuẩn bị bước lên giàn thiêu, thì gió ở đâu bỗng nổi lên ào ạt.
Cờ, phướng bay phần phật như muôn ngàn âm binh đang lũ lượt kéo về. Những hồi
trống chấm dứt, gió mới ngưng. Vạn vật như im lặng. Mười ba dũng sĩ, từng người,
từng người bước lên giàn thiêu. Đó đây, tiếng thút thít của các người thân,
cùng những người tham dự, nhỏ nước mắt cho những người hy sinh vì đại nghĩa.
Khi họ bước lên giàn thiêu, cả 13 người cùng đứng trong thế tấn, nhìn xuống cả
quảng trường rộng với một sự bình thản lạ lùng. Một viên quan đọc những lời
châu ngọc của Vua, ca tụng lòng hy sinh của họ cho bá tánh. Rồi lửa bốc lên, bốc
lên. Tiếng khóc đó đây trong đám đông càng lúc càng lớn. Lửa hận thù. Lửa hy
sinh, Lửa cứu độ... Xác thân còn lại của họ được bỏ trong 13 cái lọ nhỏ. Lời
nguyền cùng tro bụi của 13 người dũng sĩ, sau đó, được chôn tại phía bắc của một
ngọn đèo. Sau đó, Vua mới sai người mang lệnh Vua đi về phương Bắc, lòng đau đớn
cắt đất tiền nhân dâng cho cường địch, để nhận lấy sự an bình trong giai đoạn
nhất thời... Ông già người Chăm, nước mắt rưng rưng sau khi kể xong: Những
tranh giành lịch sử, dù thành công hay thất bại, luôn luôn nhuốm máu của bá
tánh. ***** Trong lúc ông Cố tôi mải mê đi tìm ý nghĩa của hai mảnh da
đó, thì viên sĩ quan người Pháp, nhận được điện tín từ Pháp quốc, cho biết vợ
ông bịnh nặng. Công việc chăm coi mở đường, giao lại cho người sĩ quan mới. Khi
ông Cố tôi về, trình bày tường tận chuyến đi, cùng những lời giải thích của ông
già người Chăm, viên sĩ quan mới lắc đầu. Trong đầu y nối kết những tai họa vừa
xảy ra, và nhanh nhẩu bảo rằng y không muốn nhìn nó nữa. Hãy chôn lại, theo như
lời ông già người Chăm đã nói. Ngay sáng hôm sau, ông Cố tôi cho người chôn lời
nguyền cùng 13 cái lọ nhỏ trở xuống, tại một nơi nào đó trên đỉnh đèo Rù Rì.
Sau đó, ông xin được nghỉ việc, trở về nhà, cúng tạ trời đất, thần linh như đã
hứa và tiếp tục công việc của ông, công việc của một thầy giáo làng cho đến cuối
đời. Sau khi biết được lời nguyền đó, tôi đi tìm những dấu tích lịch
sử theo lời ông già người Chăm đã kể. Tôi tìm được một chút đầu mối liên quan.
Sử sách cho biết, năm Mậu Tý (1648), khi Chúa Nguyễn Phúc Lan đột ngột qua đời,
Nguyễn Phúc Tần lên ngôi ở tuổi 29, thường được gọi là Hiền vương. Năm 1653, Hiền
Vương, sai quan cai cơ Hùng Lộc đem quân vượt đèo vượt núi Thạch Bi (đèo Cả),
đánh Chăm Pa. Lực lượng mạnh, cộng thêm yếu tố bất ngờ, Hùng Lộc đã đánh đến tận
Phan Rang. Vua Chiêm đại bại dâng thư xin hàng và cắt châu Kaut Hara của Chiêm
Thành từ sông Phan Rang ra đến Đèo Cả dâng cho. Chúa Nguyễn đặt dinh Thái Khang
với 2 phủ, 5 huyện. Hai phủ là Thái Khang (Ninh Hòa) và Diên Ninh (Diên Khánh).
Năm huyện là Phước Điền, Hòa Châu, Vĩnh Xương thuộc phủ Diên Ninh; Tân Định, Quảng
Phước thuộc phủ Thái Khang. Hùng Lộc được cử làm Thái Thú cai trị 2 phủ, dinh
đóng tại Thái Khang tức Ninh Hòa bây giờ. Đây cũng là thời điểm Chăm Pa nộp cống
xưng thần với các chúa Nguyễn. Tuy vậy, sự trả thù vẫn luôn luôn là một nỗi niềm
thao thức của các vì vua Chăm Pa. Gần 40 năm sau, năm 1692, Chúa Chăm, tên Bà
Tranh, đã tấn công vào phủ Diên Ninh và dinh Thái Khang. Cuộc tấn công này đã
thất bại. Quân Chăm bị tướng Nguyễn Hữu Cảnh đánh tan tác vào năm 1693. Chúa
Nguyễn đổi tên Chăm Pa thành Thuận Thành Trấn, sau đó đổi Thuận Thành Trấn
thành Bình Thuận Phủ. ***** Sau này, tôi hỏi Ba: Vậy chứ lời nguyền ấy, được ông Cố chôn
tại địa điểm nào trên đèo Rù Rì? Ba bảo rằng, gia phả không ghi lại đích xác.
Chỉ biết, trước khi ông Cố mất, có bảo chôn trên đỉnh đèo, ngọn núi cao nhất, ở
phía tây, dưới chân cây cổ thụ già, cách đỉnh khoảng 15, 20 thước. Thời gian đã bào mòn tất cả. Bây giờ, trên ngọn đèo Rù Rì
không còn một cây cổ thụ nào cả. Tuy vậy, tôi không suy nghĩ nhiều về địa điểm
chôn giấu lời nguyền, mà lại bị ám ảnh về một đoạn trong lời nguyền: “Là dân...
Là Quan... Là Vương...”. Suy nghĩ lại, tôi thấy lời nguyền không cay độc như lần
đầu mình được nghe. Nó chỉ cay độc, khi bất cứ ai vượt qua nó, xuôi về Nam, mà
không sống tử tế với đời, với người. Và, bao nhiêu năm rồi, lời của ông già
Chăm, nói với ông Cố tôi, được ghi lại trong gia phả, luôn luôn đeo đuổi tôi: Những tranh giành lịch sử, dù thành công hay thất bại, luôn
luôn nhuốm máu của bá tánh. Hy vọng, sau khi viết ra những dòng chữ này, tôi sẽ thoát khỏi
giấc mơ hãi hùng đó và máu sẽ thôi chảy trên ngọn đèo Rù Rì này. Đoàn Nhã Văn
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét