Những bí kíp nhỏ này sẽ giúp bạn trở thành người lịch thiệp trên bàn ăn.
Mỗi đất nước đều có những truyền thống, văn hóa khác nhau và phép ứng xử trên bàn ăn cũng không phải là ngoại lệ.
"Nhập gia tùy tục" - những bí kíp nhỏ dưới đây sẽ giúp bạn tự tin hơn và trở thành "ông/bà hoàng" lịch thiệp trên bàn ăn.
Nước Pháp
Bồ Đào Nha
Nước Italy
Nhật Bản
Ấn Độ
Thái Lan
Trung Quốc
(Nguồn tham khảo: Bored Panda/Telegraph)
Sự thật về các hội chứng ăn uống "khác thường" của con người
Hội chứng ăn đêm, ăn tất cả mọi thứ, chán ăn tâm thần... là những chứng bệnh quái đản.
Con người muốn duy trì sự sống thì cần phải nạp các chất dinh
dưỡng, năng lượng vào cơ thể bằng cách ăn uống. Để có một sức khỏe tốt
thì cần phải kết hợp chế độ ăn uống và vận động hợp lý.
Hiện nay, các nhà khoa học đã phát hiện ra ngày càng nhiều chứng bệnh
rối loạn gây nên sự đảo lộn trong việc ăn uống, làm cho quá trình này
trở nên bất thường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe…
1. Hội chứng ăn đêm
Hội
chứng ăn uống vào ban đêm (Night Eating Syndrome) là một rối loạn mới
được phát hiện và nghiên cứu trong những năm gần đây. Ban ngày, những
người mắc rối loạn ăn ít hơn so với bình thường, biểu hiện nổi bật là họ
thường bỏ bữa sáng hoặc ăn rất ít trong nửa ngày đầu tiên.
Vào
ban đêm, những người này hay bị mất ngủ và… đi tìm đồ ăn cho vào bụng.
Nhưng sau khi no bụng, họ vẫn khó tìm lại giấc ngủ, có khi lại thức
trắng đêm. Theo điều tra của các nhà khoa học, vì hơn một nửa nguồn năng
lượng lấy vào cơ thể trong một ngày được tiêu thụ sau 8h tối nên có đến
33% người mắc hội chứng ăn đêm này bị béo phì.
Nghiên
cứu còn cho thấy nguyên nhân của hội chứng ăn đêm thường liên quan đến
trầm cảm, stress, căng thẳng thần kinh và nó tiềm ẩn một nguy cơ cao gây
bệnh về chuyển hóa, đặc biệt là bệnh tiểu đường.
2. Chứng bệnh chán ăn tâm thần
Bệnh
chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa) là căn bệnh thường gặp ở nhóm phụ
nữ trẻ với tỷ lệ 1%, có các triệu chứng nổi trội như là nhẹ cân, thường
có cảm giác không hài lòng về hình dáng cơ thể, bị ám ảnh, sợ hãi tăng
cân.
Người
mắc chứng chán ăn luôn tìm cách để giảm cân bằng mọi giá, kể cả phương
pháp tiêu cực. Họ chủ động nhịn ăn thường xuyên, thuốc làm ăn mất ngon,
ăn kiêng… chủ động làm nôn mửa hoặc tập thể dục rất nặng để tiêu hao
năng lượng.
Nguyên
nhân gây chán ăn tâm thần bắt nguồn từ các yếu tố thần kinh, tâm lý,
khác với bệnh chán ăn sinh lý do các bệnh thực thể gây ra. Những người
này nhận thức về trọng lượng cũng như sắc đẹp cơ thể hết sức sai lệch,
dẫn đến việc coi thường ăn uống.
Chán ăn tâm
thần có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan và hoạt động sinh
lý, đặc biệt là cấu trúc và chức năng của tim và hệ thống tim mạch, suy
yếu cơ bắp và giảm khả năng miễn dịch. Có đến 6% trường hợp mắc bệnh tử
vong, cao nhất trong các chứng rối loạn tâm lý.
Ana Carolina Reston trước và sau khi mắc chứng bệnh chán ăn.
Các
chuyên gia phát hiện ra rằng, bệnh chán ăn cũng giống như nghiện heroin
hay nghiện rượu, khi cai xong vẫn rất dễ tái phát. Hiện nay căn bệnh
này khá phổ biến trên thế giới, đặc biệt trong giới người mẫu. Năm 2006,
một trường hợp nổi tiếng mắc chứng bệnh này đã vĩnh viễn ra đi, đó là
siêu mẫu người Brazil - Ana Carolina Reston, 21 tuổi với cân nặng chỉ
gần 40kg trong khi cao đến 1m73.
3. Rối loạn ăn uống lành mạnh Orthorexia
Orthorexia
hay còn gọi là “rối loạn ăn uống lành mạnh”. Đây là một thuật ngữ được
đặt bởi bác sĩ Steven Bratman dùng để mô tả một rối loạn tâm thần mà
người mắc phải luôn bị ám ảnh bởi chất lượng thực phẩm mà họ nạp vào cơ
thể, tức là ăn uống một cách lành mạnh quá mức theo tiêu chuẩn của cá
nhân.
Nỗi
ám ảnh với thực phẩm mà người bệnh cho là không lành mạnh có thể được
hình thành trong thói quen gia đình, xu hướng xã hội, các vấn đề kinh tế
hay thậm chí chỉ cần nghe một tin tiêu cực về một thực phẩm, họ sẽ loại
bỏ ngay nó ra khỏi chế độ dinh dưỡng mãi mãi. Biểu hiện rõ nét ở loại
bệnh này là người bệnh tránh hoặc hạn chế đến tối đa các chất béo hay
đường, muối, cà phê, rượu, chất bảo quản…
Vì
kiêng cữ quá nhiều nên chế độ ăn uống của họ trở nên khó khăn và có thể
thiếu dinh dưỡng, nhiều trường hợp dẫn đến tử vong. Họ rất khắt khe với
bản thân về việc ăn thức ăn lành mạnh và cảm thấy vô cùng khó chịu khi
không tuân theo “luật ăn uống” đó. Hiện nay, ở phương Tây, số lượng
người mắc chứng rối loạn này khá nhiều, tuy nhiên, nó vẫn chưa được giới
khoa học thực sự công nhận.
4. Chứng bệnh Pica
Bệnh
Pica có nguồn gốc từ tiếng Latin "magpie" - chim ác là. Đây là loài
chim có hành vi ăn uống khác thường, nó ăn gần như tất cả những thứ có
thể ăn. Tương tự vậy, Pica là chứng rối loạn mà người mắc phải sẽ có cảm
giác ngon miệng đối với những thứ không phải là thực phẩm bình thường.
Họ có thể ăn ngon lành những thứ như phân động vật, đất sét, bụi bẩn,
sơn, cát, giấy, than đá…
Những
nghiên cứu về căn bệnh ăn uống lạ đời này đã tìm ra nguyên nhân chủ yếu
là thiếu hụt khoáng chất gây ra cảm giác thèm ăn. Hiện nay Pica đang
được công nhận là một rối loạn tâm thần.
Căn
bệnh này thường thấy ở trẻ nhỏ và phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ mang thai
và người bị mắc chứng tự kỷ. Hẳn các bạn đã nghe nhiều người già kể
chuyện thèm thuốc lá, ngửi và ăn bùn từ vách đất khi mang thai, đó là
triệu chứng của bệnh Pica diễn ra trong giai đoạn thai kỳ ở phụ nữ.
Đây
là một rối loạn khá nguy hiểm khi người bệnh ăn những dạng phi thực
phẩm - có rất ít hoặc hoàn toàn không có giá trị dinh dưỡng. Đôi khi,
chúng còn chứa chất độc khiến người "thưởng thức" gặp một số biến chứng
như nhiễm trùng, tắc ruột, nhiễm độc chì, suy dinh dưỡng… dẫn đến tử
vong.
* Bài viết có sử dụng tư liệu tham khảo từ các nguồn: Healthy, Eating Disorders, Wikipedia...
"Cạp đất mà ăn" - liệu đất có ăn được?
Không ai phủ nhận vai trò quan trọng của đất...
Đất là một trong 5 yếu tố hàng đầu cấu
tạo nên hành tinh xanh của chúng ta. Vai trò của nó vô cùng quan trọng:
là môi trường sống và sinh trưởng cho các loài cây, động vật và ngay cả
con người. Gần đây, một cụm từ ưa thích đã xuất hiện trong giới trẻ
Việt Nam: “Cạp đất mà ăn”, tưởng như đây chỉ là trào lưu xu hướng nhất
thời nhưng nếu nghiêm túc nhìn nhận dưới nghĩa đen không ít người sẽ đặt
ra câu hỏi: Liệu đất có ăn được hay không?
Quá
trình ăn uống của con người thực ra là đưa các thực phẩm giàu chất dinh
dưỡng cần thiết vào trong cơ thể, chính vì thế để biết đất có ăn được
hay không, bước đầu tiên ta cần khám phá thành phần của đất, xem nó chứa
những chất gì.
Đất
chia ra làm ba loại chính là đất sét, đất thịt và đất cát với các yếu
tố cơ bản là cát, limon và sét. Tùy theo khu vực địa lí cũng như cấu tạo
đất khác nhau mà trong đó có chứa thêm các khoáng chất vi lượng, nước,
không khí… Dưới góc nhìn khoa học, bản thân cơ thể con người không chỉ
cần có chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin có trong thức ăn mà còn
luôn cần một lượng rất nhỏ các nguyên tố vi lượng như sắt, kẽm, magiê,
canxi… Dù xuất hiện ít nhưng chúng lại vô cùng cần thiết cho sự chuyển
hóa và phát triển toàn diện của con người. Chúng có trong các thực phẩm
như rau, cá và đương nhiên là cả trong... đất nữa.
Các nhà khoa học cũng đã chứng minh đất là một trong các vị thuốc cổ xưa nhất trên thế giới cho tới hiện nay.
Sẽ
đơn giản hơn nếu hiểu nôm na thế này: Các loại rau, cây củ, một số loài
vật nhiều khoáng chất ta ăn thường ngày, chúng sống nhờ có đất. Đất
cung cấp chất dinh dưỡng cho chúng. Vì vậy, các nguyên tố muối khoáng
này thực chất từ đất mà ra. Thế nên, đất hoàn toàn có thể ăn được. Đi
sâu hơn một chút, các nhà khoa học cũng đã chứng minh đất là một trong
các vị thuốc cổ xưa nhất trên thế giới cho tới hiện nay. Trong y học,
một số loại đất tinh chế như bican, alusi… còn được dùng để trị bệnh.
Chính
khả năng trao đổi ion trong môi trường cơ thể khiến đất có thể hấp thụ
các chất độc mà cơ thể tiết ra khi bị bệnh. Khả năng ăn loại thức ăn dị
thường này còn được bắt gặp ở các loài vật thuộc họ linh trưởng giống
con người: giống khỉ Gorila ở Ruwanda thích ăn đất sét cao lanh, còn hắc
tinh tinh lại “khoái khẩu” xơi đất ụ mối. Ở núi Elgun trên biên giới
Kenya - Uganda có mỏ calcite - zeolit là khoáng vật được voi châu Phi vô
cùng ưa chuộng.
Trên
thực tế nghiên cứu, người ta cũng đã tìm ra rất nhiều phong tục “cạp
đất mà ăn” ở nhiều nơi trên Trái đất: trải dài từ châu Á, đến châu Phi,
thậm chí lan sang cả quốc gia phát triển ở châu Âu như Đức. Đất lấy đâu
ra thứ ma lực kì quái hấp dẫn tới vậy?
Người ta cũng đã tìm ra phong tục “cạp đất mà ăn” ở nhiều nơi trên Trái đất.
Ở
Việt Nam, tại thị trấn Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, rất nhiều người dân ở
đây mê ăn đất. Họ đào đất, mang về nhà, chế biến và ăn; thậm chí mang
theo trong người để thỉnh thoảng lôi ra nhấm nháp. Có những người kiếm
sống, kinh doanh buôn bán “món ăn đất” đắt như tôm tươi. Có thể kể tới
như cụ Nguyễn Thị Lạc, năm nay đã 88 tuổi, người hàng ngày và thường
xuyên ăn sống đất hay anh Tạ Đình Bảng, một nông dân chế biến đất để bán
cho bà con ở xóm gần đó. Đất ăn ở đây người ta chọn loại đất sét có màu
xám, trắng, vàng hoặc xanh, đem cắt thành miếng vừa miệng, đem cạo bỏ
tạp chất, hun khói trên phên tre nứa với một số nguyên liệu đồng quê
khác tạo thành món “ngói” ăn rất mát, được ví “ngon như kẹo”. Nhiều
người còn tâm sự, "nếu không ăn đất hằng ngày thì thấy trong người cứ làm sao ấy".
Một cụ già đang ăn "ngói".
Cụ ông đang chế biến đất thành món "ngói".
Và "ngói" thành phẩm.
Lý
giải cho tục ăn đất kì quặc trên, các chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu
Địa chất và Khoáng sản đưa ra một số giả thuyết sau: có thể đó là phong
tục từ thời cổ xưa, thuở các vua Hùng dựng nước “việc hôn nhân lấy gói
đất làm đầu”, hay phải chăng là vì trong đất đặc biệt này chứa nhiều vi
chất cần thiết, hoặc giả đơn thuần ăn đất chỉ để tạo cảm giác no trong
thời kì đói kém, giải tỏa căng thẳng thần kinh, tâm lý… Hầu hết những
người nghiện đất ở đây thuộc tầm trung niên cho tới già khoảng 60 - 70
tuổi.
Ghi
nhận một trường hợp khác là hiện tượng các bà bầu khi thai nghén thèm
ăn đất. Thời kì thai nghén với phụ nữ là giai đoạn vô cùng khó khăn về
tinh thần và thể trạng. Họ thích ăn đồ chua và khoái những thứ trái
khoáy, trong đó có đất. Một số bà bầu tâm sự, nếu hàng ngày không ăn đất
thì tay chân sẽ rệu rã, tinh thần mỏi mệt… Bạn có tin nổi không? Tại
Anh, hơn 3.000 bà mẹ sau này đã thú nhận mình từng ăn gạch, đất vì quá
“thèm” khi thai nghén. Thậm chí, ở đây, người ta còn phải nhập khẩu một
loại đất từ Bengal, Ấn Độ, chế biến thành thỏi “Sikor” bán cho phụ nữ và
trẻ em.
Còn
theo số liệu điều tra tại Kenya, trong 285 học sinh thì có tới 73% các
em nghiện ăn đất, tỷ lệ đó ở phụ nữ mang thai là 56%. Thậm chí một quốc
gia phát triển như nước Đức, cũng có thể bắt gặp các cửa hàng thuốc có
bán đất chữa bệnh. Người ta gọi đó là “Healing Soil”. Ứng dụng trên có
nguồn gốc từ một số loại đất tinh chế như alusi, bican chữa được bệnh dạ
dày, hay đất sét xanh của Pháp có đặc tính kháng khuẩn cho bệnh nhiễm
trùng da nặng…
Tuy
nhiên, trong xã hội ngày nay, các nhà khoa học cũng lên tiếng cảnh báo
về tình trạng “ăn đất”. Đó là một vấn đề khá nhạy cảm và phức tạp bởi
trong đất, bên cạnh các kim loại tốt như sắt, canxi, kẽm… thì không hề
thiếu các chất độc hại như chì, cadimi, asen, thủy ngân… Đó là chưa kể
việc ăn đất thường xuyên còn nhanh chóng làm mòn răng. Càng nguy hiểm
hơn khi tình trạng ô nhiễm nguồn đất bởi phân bón hóa học, thuốc trừ
sâu, chất thải công nghiệp không còn là chuyện hiếm. Khi ăn đất vào, nếu
không cẩn thận, ta còn trực tiếp đưa các vi khuẩn xấu từ ngoài môi
trường vào cơ thể một cách dễ dàng. Thêm nữa, vị của đất thực ra rất
nhạt nhẽo, không ngon như chúng ta nghĩ mà tất cả chỉ là bị cảm giác
đánh lừa.
Do
đó, thay vì việc ăn đất, chúng ta hoàn toàn có thể bổ sung các chất
dinh dưỡng bằng cách ăn thực phẩm phù hợp, chỉ ăn những loại đất có tác
dụng thật sự chữa bệnh và được kiểm nghiệm bởi khoa học chân chính.
Nếu không cẩn thận, khi ăn đất vào, ta còn trực tiếp đưa các vi khuẩn xấu từ ngoài môi trường vào cơ thể một cách dễ dàng.
Tạm
kết lại, nếu ai muốn "cạp đất mà ăn" thì cần có đủ trí thông minh và sự
dũng cảm để có thể nhận biết, chọn lựa được loại đất không độc, phù hợp
với khẩu vị của bản thân. Còn nếu không, xin "đừng đùa với ninja rùa"
kẻo lại chuốc họa vào thân.
* Bài viết có sử dụng tư liệu tham khảo từ các nguồn: Geophagy/CAB Abstracts, Vietbao, Wikipedia...
